Über diese Handschrift

M.ch.f.75



Handschrift zitieren
M.ch.f.75

Theologische Sammelhandschrift
Papier
441 Blatt
310 x 210 mm
Mitteldeutschland und Nürnberg
1470

Referenz: Thurn 3,2, S. 48
  • 1r: Inhaltsverzeichnis
  • 1v - 2v: leer.
  • 3r - 309v: Augustinus <Triumphus>: Lectura super Matthaeum
    Cum quietum silencium tenerent omnia ...
    (4v:) Lectio prima capituli primi. Liber generacionis Iesu Christi filii David etc. Totum ewangelium Mathei in octo partes principales dividitur ... (275v:) eximii doctoris Augustini de Anchona ordinis fratrum heremitarum sancti Augustini super Matheum hie liber finit ... (275v-309v:) Tabula. Aaron et Moises ... (309v:) ... Christum pati ...finis huius tabule. summa lectionum 137. summa dubitacionum 732.

    Literatur:
    Stegmüller, RB, Nr. 1512. Zumkeller, Manuskripte, Nr. 133.
  • 310r - 314v: leer.
  • 315r - 360r: Augustinus <Triumphus>: Tractatus super missus est
    Circa ewangelicam salutacionem quatuor michi terrorem atque tremorem incuciunt ... - ... precibus in hora mortis nostre adquirat salvationem.
    Amen. Deo gratias. 1470. (315v:) Missus est ... Luc. 1. In qualibet salutacione quinque per ordinem sunt dicenda (korrigiert in consideranda).

    Literatur:
    Edition: GW 3049. Lyon 1506 u.ö. Literatur: Stegmüller, RB, Nr. 1547; Zumkeller, Manuskripte, Nr. 136.
  • 360v - 361v: leer.
  • 362r - 371r: Henricus <de Langenstein>: Tractatus brevis super officio misse
    Quam brevis fuerit missa et in verbis et ceremoniis ... - ... satis patuit in primo tractatu. Ideo que dicta sunt sufficiant.

    Literatur:
    Franz, Messe, S. 517-519. Heilig, S. 154, 175. Hartwig, S. 49. Roth, S. 15. J. Lang, S. 53. Hohmann, Initienregister, Nr. 165.
  • 371r - 376r: Henricus <de Langenstein>: Tractatus sive contemplacio super Pater noster
    Reverendo in Christo patri ac domino domino N. episcopo Wormaciensis (!) Hinricus suum ut sequitur dicendum Pater noster. Divina sapiencia rebus omnibus decorem ... - ... subveniente ipso admoneamus, qui in trinitate... explicit Pater noster magistri Heinrici Langenstein dicti de Hassia sacre theologie professoris.

    Literatur:
    Edition: Hain 8389-8394. Literatur: Heilig, S. 126-128. Stegmüller, RB, Nr. 3203. Hartwig, S. 43. Roth, S. 10. J. Lang, S. 49. Hohmann, Initienregister, Nr. 200. Bloomfield, Nr. 8180.
  • 376v - 378v: Henricus <de Langenstein>: Contemplacio super Ave Maria
    Ave Maria. Procul dubio illam sancte matris ecclesie conswetudinem ...
    (378v :) ... exhibite divine miseracionis ...

    Literatur:
    Edition: Hain 8389-8393. 9395. Literatur: Heilig, S. 126-128. Stegmüller, RB, Nr. 3206. Hartwig, S. 43f. Roth, S. 10. J. Lang, S. 49f. Hohmann, Initienregister, Nr. 158.
  • 379r - 386v: Henricus <de Langenstein>: Sermo de concepcione virginis Marie
    Edificavit dominus deus costam in mulierem. Gen. II. cap.[,22]. Ad laudem gloriose virginis Marie de ipsius concepcione ... - ... virga de radice Yesse et flos de radice eius ascendet.
    Explicit sermo magistri Heinrici de Hassiade concepcione gloriose virginis Marie Wyenne predicatus.

    Literatur:
    Edition: Hain 8404. Literatur: Heilig, S. 170f. Hartwig, S. 51. J. Lang, S. 53f. Hohmann, Initienregister, Nr. 8.
  • 386v - 394r: Henricus <de Langenstein>: Tractatus de discrecione spirituum
    Sicut in philosophia motus et operaciones referri consweverunt ad formas ... - ... freno posse retineri.

    Literatur:
    Edition: Hohmann, Discredo spirituum. Literatur: Heilig, S. 124-126. Thorndike-Kibre, Sp. 1493. Hartwig, S. 20-22. Roth, S. 9. J. Lang, S. 52. Hohmann, Initienregister, Nr. 219.
  • 394r - 396r: Pseudo-Bonaventura <Sanctus>: Stimulus amoris III, 19
    Incipit contemplacio beati Bernhardi super Salve regina.
    Ad salutandam virginem primo eius magnitudinem considerare oportet ...

    Literatur:
    Edition: PL 184, 1077-1080. GW 4820-4826 (Bonaventura) u.ö., z.B. Peltier, T. 12, Paris 1868, S. 699-702. Literatur: DSAM 1, 1937, S. 1854f. (dort Iacobus de Milano zugeschrieben). B. Distelbrink, Bonaventurae Scripta, Roma 1975, Nr. 162, mit weiteren Editionen und Literatur (Subsidia scientifica Franciscalia ; 5).
  • 396v - 401r: Richardus <de Thetford>: Tractatus de modo predicandi
    Incipit tractatus magistralis de modo predicandi habendo Parisius editus per VIII modos distributus.
    Quoniam emulatores estis spirituum, ad edificacionem ecclesie querite, ut habundetis. Bene dicit emulatores et non simulatores, sed veri amatores ... - ... per hoc, quod ad illosinvitant saneti, vel per hoc, quod illis sunt usi. etc.
    Nach Mohan, Initia, Ps.-Ricardus de Mediavilla.

    Literatur:
    Caplan, Nr. 154. Charland, S. 77-80. Glorieux, Arts, Nr. 394.
  • 401r - 401v: Gerson, Johannes: De modo confessione
    Confessio sacramentalis fundatur in solo iure divino ... - ... et expresse sunt confessa.
    Der letzte Absatz des Druckes fehlt.

    Literatur:
    Edition: Opera omnia, Bd. 2, Hagae Comitum 1728, Sp. 460-461. Ed. Glorieux, Bd. 9, Nr. 469. Literatur: Bloomfield, Nr. 0896.
  • 401v - 403r: Excommunicationum sunt tot genera, quot.. ... - ... penitencie iniunctio.
  • 403r - 414v: Henricus <de Langenstein>: Tractatus de ordine et modo Procendendi in confessione
    Tibi dabo claves regni celorum. Mt. XVI. Hoc cuilibet dicitur confessori, qui absolvendi habet potestatem ... - ... alia questio (?).
    Explicit tractatus egregii professoris sacre theologie magistri Heinrici de Hassia ad sacerdotum (!) de erudicione, compilatus anno domini 4003°. (412v:) ... peyora prioribus. et hec de modo procedendi in confessione sint dieta, amen. Ad sciendum, quomodo confessor se habere debeat ad excommunicatos ...

    Literatur:
    Heilig, S. 154-159. Hartwig, S. 6f. Bloomfield, Nr. 6019. J. Lang, S. 53f. Homann, Initienregister, Nr. 229.
  • 414v - 415v: Henricus <Totting>: De fructibus orationis
    Primo queritur, an ad hoc, quod fructuosa sit oratio ... - ... q[uestio] IIII, articulo 2°, subarticulo 4°.
    Est autem hec conclusio magistri Heinrici de Oyta etc.

    Literatur:
    A. Lang, Heinrich Totting von Oyta, Münster 1937, S. 109-111 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters ; 33, 4/5).
  • 416r - 420v: Tractatus de symbolo et recta fide ecclesie
    Tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam. Mathei XVI [,18]. Firmum namque fundamentum fidei stat, dicit Paulus ad Thimotheum. Ecclesia namque fundata est super firmam petram ... - ... sine tedio amabunt et sine fatigacione laudabunt saciati omnibus bonis in secula seculorum. Amen.
    Titel dem Index entnommen.
  • 420v - 426r: Tractatus de religiosis, qualiter vivere debeant.
    Simile est regnum celorum homini querenti bonas margarithas ... Mt. 13 [, 45]. Regnum celorum intra nos est, Luc. XVII, et non est esca et potus ...
    Titel dem Index entnommen. (426r:) ... et in gloria pre aliis singulariter erit, prestante ...
  • 426v - 431v: Tractatus de vita Christiana, quomodo incipiatur et finiatur bene.
    Magnus es, domine, et laudabilis nimis [Ps. 47, 2]. Rogo te propter te ipsum, da michi, ut cognoscam te et plus diligam te ... - ... et erit illius patrie heres deus benedictus in secula. Amen.
    Titel dem Index entnommen.
  • 432r - 433r: Tractatulus de anima
    Vas electionis apostolus Paulus scribens in prima epistola ad Thessalonicenses ait in fine capitalo ultimo: ipse autem deus pacis ... - ... constituit in se civitatem dei, ut in se habuit et in secula seculorum. Amen.
    Titel dem Index entnommen.
  • 433r - 434v: Johannes <de Indagine>: Tractatus de penitencia vera
    Penitenciam agite, appropinquavit regnum celorum. Mt. IIII [, 17]. Penitencia est preterita peccata deplangere et ea ulterius non committere ... - ... ut salutem veram confitencium procuret per Iesum Christum, amen.
    Explicit tractatus de penitencia vera Iohannis Indag( in)is Carthusiensis Erffordie.

    Literatur:
    J. Klapper, Der Erfurter Kartäuser J. Hagen, ein Reformtheologe des 15. Jahrhunderts, Bd. 1.2, Leipzig 1960.
  • 434v - 438r: Gerson, Johannes: Tractatus de arte audiendi confessionem
    Etsi virtus,quam asswefactio gignit ... - ... quod legendo erudietur atque proficiet.

    Literatur:
    Edition: Glorieux, Bd. 8, S. 10-17. Literatur: Bloomfield, Nr. 2030. Michaud-Quantin, S. 118.
  • 438v - 441v: leer.
Beschreibstoff
Material: Papier
Wasserzeichen: griechisches Kreuz (Etwas größer als bei Briquet; Bl. 1-217, 220-278, 317-360. Prag, Bayern, Würzburg, Erfurt). 1447 - 1459. Bibliographischer Nachweis: ähnlich Briquet, 5546.

Ochsenkopf (Bl. 219; Süddeutschland, Wien, Innsbruck, Bozen). 1474 - 1480. Bibliographischer Nachweis: entspricht Piccard, XV, 360.

Berg (Bl. 280-292, 295-312, 411-430, 439-440; Bamberg, Leipzig, Erfurt). 1460 - 1482. Bibliographischer Nachweis: entspricht Briquet, 11799.

Ochsenkopf (Bl. 293; Ansbach, Nördlingen, Nürnberg). 1472. Bibliographischer Nachweis: entspricht Piccard, XIII, 674.

Waage (Bl. 364 - 409; Bayern, Würzburg). 1466 - 1470. Bibliographischer Nachweis: entspricht Briquet, 2406; entspricht Piccard, I, 246.

Ochsenkopf (Bl. 437; Heidenheim, Würzburg, Innsbruck). 1473 - 1475. Bibliographischer Nachweis: entspricht Piccard, XI, 338.
Blattzahl: 441 Blatt
Lagen: 1 Bl. + I(2) + 30 VI(361, da letztes Blatt entfernt) + 6 VI(433) + IV(440, da letztes Blatt nicht gezählt).
Lagenzählung an den Anfängen, beginnend Blatt 3, von 1-32. Reklamanten an den Lagenenden.
Seitenlayout
Format: 310 x 210 mm
Schriftraum: 238 x 140 mm
Spaltenzahl: 2 Spalten
Zeilenzahl: 43 Zeilen
Schrift
Schrift 1: Gotische Kursive
Einband
Beschreibung: Schweinsleder über Holz mit Streicheisenlinien und blindgeprägten Einzelstempeln Namensstempel (Schwenke/Schunke Schrift 435), Adler (Schwenke/Schunke 51), Blattwerkornament (Schwenke/Schunke 43), Blüte Vierblatt (Schwenke/Schunke 110a), Herz (Schwenke/Schunke 62 und 68), Hund (Schwenke/Schunke 11), Lilie (Schwenke/Schunke 255), Rosette (Schwenke/Schunke 287 und 660). Titelschild auf dem Vorderdeckel. Rücken durch Restaurierung ersetzt unter Verwendung des alten Titel- und Signaturschilds. Mittel- und Eckbeschläge. Spuren von Kettenbefestigung am Hinterdeckel. 2 restaurierte Schließen. Referenzen: Schunke/Rabenau S. 317. - Endres, Erfurter Meister.
Werkstatt: Buchbinderwerkstatt: Würzburg, Nicolaus Seemann (Namensstempel, ähnlich Stempel 4-6 des Nicolaus von Havelberg - Kyriss, Tafelband 1, Taf. 97).
Ausstattung: Rubriziert. Rote Lombarden.
Entstehung: 275v: Anno incarnacionis 1470 ipso die sancti Ambrosii etc. Nürenbergis (Jahr auch noch einmal auf 360r: 1470).
Provenienz: Dombibliothek Würzburg

Virtuelle Bibliothek Würzburg

Virtuelle Bibliothek  > Libri Sancti Kiliani Digital  > M.ch.f.75 - Theologische Sammelhandschrift  > Über diese Handschrift