• 1r: Anonymer Brief aus Erfurt über den großen Brand 1472
    Der Brief beschreibt ein verheerendes Feuer und datiert 1472.

    Literatur:
    Edition: O. Holder-Egger, Aus Erfurter Hss., in: NA 27(1902) 188f. (nach unserem Codex).
  • 1v: Hildebertus <Lavardinensis>: Epitaphium Senecae
    [C]ura, labor, meritum, sumpti pro munere honores ...
    Es folgen 8 Zeilen über L. Annaeus Seneca d. J. mit biographischen Notizen (insbesondere den Schriftwechsel Seneca/Paulus). Crux fecit papam, quem Sixtum nomine dicunt ... (6 Zeilen). Walther, Initia carminum, Nr. 3475a.

    Literatur:
    Edítion: z.B. PL 171, Sp. 1446. Anthologia Latina, ed. F. Bücheler und A. Riese, Leipzig 21906, Nr. 667 (Bibliotheca Teubneriana). Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 3960, ferner im Ergänzungs- und Berichtigungsband. vgl. G. Powitz - H. Buck, Kataloge der Stadt- und Univ. Bib. Frankfurt am Main, Bd. 3, 2, Frankfurt 1974, S. 198.
  • 2r: 20 Verse über den Brand von Erfurt 1472
    Post natum dominum mundo fluxere tot anni ...

    Literatur:
    Edition: O. Holder-Egger, In: NA 27(1902)199. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 14330 und Nachträge 2.
  • 2r: Pseudo-Ovidius: De vetula, Vers 600f. 650 - 652.
    Mit einer Glosse.

    Literatur:
    Ed.: P. Klopsch, Leiden, Köln 1967. D. Robathan, Amsterdam 1968. Lit. : Walther, Initia carminum, Nr. 5569 u. Nachträge 2.
  • 2v - 4r: Verse über den Brand von Erfurt 1472
    Mille quadringentis cum septuaginta duobus ...

    Literatur:
    Edition: O. Holder-Egger, in: NA 27(1902) 199-202. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 11044 und Nachträge 2.
  • 4v - 8v: Inhaltsverzeichnis von Ovids Metamorphosen
  • 9r - 12v: leer.
  • 13r - 38v: Modus Dictandi
    Noviciorum circa studia concupiscentium sermonis medio dictaminis perlustrare ... - ... recipiendo quod nequam
    Es folgen Schemata: Incipiunt claves magistri Laurencii (de Aquilegia) que claves practice nuneupantur. Introitus ad narrandum hec et alia summo pontifici... 38v:... tibi placeat. Die Formulare sind in der Regel lateinisch und deutsch, der Modus dictandi ist sicher in Erfurt abgefaßt, wohl zur Regierungszeit von Papst Paul II., 1464-1471.
  • 39r - 45v: Bernardus <Silvestris>: De metrificatura
    Quid sit opportunum cupientibus edere versus (Walther, Initia carminum, Nr. 15905 und Nachtrag 1.) ... - ... penultimam ut fortuna.
    Litterarum ergo aliae sunt vocales ...

    Literatur:
    Edition der einleitenden Verse und Literatur: Gervais von Melkley, Ars poetica, ed. H.-J. Gräbener, Münster 1965, S. XXV (Forschungen zur romanischen Philologie. H. 17).
  • 45v: Magister Jacobus: Ars versificandi
    [A]d sillabarum vel accentuum pedumve distinctionem ac varietatem ...
    Der Traktat bricht nach 20 Zeilen ab.
  • 46r - 48v: leer.
  • 49r - 53v: Magister Jacobus: Versificandi ars
    Initium: vgl. auch Bl. 45v: Walther, Initia carminum, Nr. 15905 und Nachtrag. 53v: ... ostendit penthametrum : O mala tempora ...
  • 54r - 57r: Lupus <Ferrariensis>: Metra vel genera metrorum, que Boetius ponit vel quibus utitur
    Quinque libros philosophie consolationis insignis autor ... - ... hec venerabilis Bedain arte sua metrica
    vgl. Hauréau 5, 108v: Valencienne 411. Metz 377, dort Lupus Ferrariensis zugeschrieben. Weitere Handschriften: Manitius 1, S. 490.

    Literatur:
    Edition: Anicii Manlii Severini Boetii Philosophiae consolationis libri quinque, ree. R. Peiper, Lipsiae 1871, S. XXIIII-XXVIIII.
  • 57r: Zur Metrik
    Ein notatum metricum. Dann Beda Venerabilis: De arte metrica, cap. De metro iambico hexametrico.

    Literatur:
    Edition: Keil, Grammatici Latini 7 (1887; Repr. 1961) 256.
  • 57v - 84r: Tractatus de arte poetica
    Artem carminum seu metrorum non solum a gentilibus, sed etiam a fidelibus poetis ... - ... sicut scribit Iustinianus in prohemio Digestorum
    58v: Proporcio secundum Euclidem in principio 5ti libri Elementorum ...
  • 85r - 88v: De hymnis, qui subiacent generi metrorum
    Himni, qui subiacent metro varii generis sunt metrorum ... - ... ecclesiarum deputavit principes
    Vor der Überschrift: Pandere me libuit preconia comoda in himnis ... (6 Verse) Walther, Initia carminum, Nr. 13696 a.
  • 88v - 95r: Sequuntur varia metrorum genera
    Adiutore deo libet hic conscribere metris (Walther, Initia carminum, Nr. 526.) ... - ... multa tamen hic metrorum genera sunt omissa, que quere alibi
    Nam cum nimis multi sint magistrioli... Scribit Ysidorus libro primo Eth. Metra vocata...
  • 95v - 106r: De metrorum scansione
    Scansionum sunt quatuor ... - ... illa sedet

    • 99r - 99v: Pedes metrorum 28 sunt numero
    • 99v - 102v: De quantitate sillabarum
      Longe sunt sillabe ... - ... cum sis gemma confessorum
    • 102v - 106r: Aliud documentum de metris sequitur
      Quindecim generaliter scienda sunt ... - ... elegiaca duo

  • 106r - 106v: Mallius Theodorus, Flavius: De Metris [Auszug]
    Exzerpte aus dem Kapitel über den Hexameter (Keil, Grammatici Latini 6(1874, Repr. 1961) 589-592).
  • 107r - 107v: Aegidius <de Campis>: Regulae de suppositione nominum
    Prima regula
    Nomina substantiva supponencia pro essencia et pro supposito ...
    Edite sunt he regule a magistro Egidio de Campis in lectura super primum Sententiarum quas cum labore collegit Der Text besteht insgesamt aus 18 Thesen. Der Anfang der letzten These: Decimaoctava. Participia talium vocabulorum ... .
  • 108r: Priscianus <Caesariensis>: De figuris numerorum [Auszug]
    Literatur:
    Edition: Keil, Grammatici Latini 3 (1859, Repr. 1961) S. 406-07, 26.
  • 108v: leer.
  • 109r - 111v: Servius: De centum metris
    Literatur:
    Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 456-467.
  • 111v - 113v: Servius: De ratione ultimarum syllabarum
    Literatur:
    Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 449-455.
  • 114r - 123v: Donatus, Aelius: Tractatus grammaticus
    Vox est aer ictus sensibilis auditu quantum in ipso est. omnis vox aut articulata est aut confusa ... - ... Ledeamque HelenamTroyanas vexìt ad urbes. et sic est finis. Literarum et sillabarum vim earundemque quantitates ... Iiteris necessarias foeliciter perdisces
    Es fehlen die Kapitel De partibus orationis bis De interiectione.

    Literatur:
    Edition: Keil, Grammatici Latini 4 (1864, Repr. 1961) 355-402.
  • 124r - 130r: Isidorus <Hispalensis>: Etymologiae [Auszug]
    Es finden sich I, XVI. XVII. XVIII. XXXV-XL. VIII, VII Lindsay.
  • 130v - 132v: leer.
  • 133r - 141v: Remigius <Altissiodorensis>: Super arte metrica Donati
    Vox est. Locuturus Donatus ... - ... totus autem versus periodos dicitur et clausula

    Literatur:
    Literatur: Manitius 1, S. 506f.
  • 142r - 154r: Beda <Venerabilis>: De arte metrica
    Literatur:
    Edition: CC 123A, 82-141 (ohne Erwähnung unseres Cod. im Vorwort). Literatur: Clavis patrum, Nr. 1565 u. Addenda. Nicht bei Laistner. Fernandez Catón, S. 250f.
  • 154r - 159v: Beda <Venerabilis>: De scematibus vel tropis [s. scripturae]
    Literatur:
    Edition: CC 123A, 142-171 (ohne Erwähnung unseres Cod. im Vorwort). Lit.: Clavis patrum, Nr. 1566 und Addenda. Nicht bei Laistner.
  • 159v - 163r: Remigius <Altissiodorensis>: Glossula super arte metrica Donati
    Vox et auditus communio sunt accidentia ... - ... fiunt 124or.
  • 163r - 165r: Hieronymus, Sophronius Eusebius <Pseudo->: Inventicule pedum
    Pedes sunt 28 etc. composicio est pedum ... - ... iustifavor cocus.

    Literatur:
    Edition: PL 82, Sp. 730-732. Literatur: Lambert, T. 3A, Nr. 368. 4B, S. 165. 224.
  • 165v - 167v: Augustinus, Aurelius: De musica, 1-8
    Literatur:
    Edition: PL 32, Sp. 1181-1188, Z. 5. Literatur: Clavis patrum, Nr. 258. Kurz I, S. 167. Kurz II, S. 547.
  • 168r - 168v: leer.
  • 169r - 186v: Exzerpte lateinischer Autoren
    Es handelt sich um Sentenzen aus Terenz, Virgil, Valerius Maximus, Statius, Horaz, Ovid, Lucan, Boethius. Saphos, Non facit ad lacrimas barbiton ulla meas ...( = Ovid, Her. XV, 8, Ausz.). Sentenzen aus Iuvenal.
  • 187r - 188v: Consilium patris ad filium
    Laus et honor pueris solet evenire ...

    Literatur:
    Edition: Hain, Nachträge, Nr. 206f. R. Peiper, Beiträge zur lateinischen Cato-Litteratur, in: Zeitschrift für deutsche Philologie 5(1874)179-186 u.ö. Lit.: Walther, Initia carminum, Nr. 10293 und Nachtrag 3.
  • 188v - 190r: Querimonia christiani status
    Viri fratres, servi dei, non vos turbent verba mei ...
    Zu den zahlreichen Editionen vgl. Walther, Initia carminum, Nr. 20573 (darunter Querela de fide pii et spiritualis parrochi, ed. M. Luther (?), Vittenbergae 1535).
  • 190r - 191v: Exzerpte verschiedener Autoren
    Exzerpte aus der Alexandreis des Guilerinus (vgl. Walther, Initia carminum, Nr. 12887), aus Persius, Horaz, Statius, Lucan, Dares Phrygius, Petrus de Riga, Sedulius, Ovid, Pseudo-Ovid, De vetula und den Sibyllinen. Es handelt sich jeweils um Sentenzen.
  • 192r - 192v: leer.
  • 193r - 201r: Elocucionis precepta
    Omnis commoda et perfecta elocucio tres res in se habebit, eleganciam, composicionem, dignitatem ...
    Mit lateinischen Glossen.
  • 201r - 216v: De epistolarum generibus et finibus
    Epistolarum (ut Cyceroni placet) tria sunt, quorum unum doctrine ... - ... quidque agatur cercior fieri volo. vale.
  • 217r: Epitaphium Georgii Schaur cancellarii ducis Bavarie
    Verba, que proficiente in castra filio suo rex Septem habuit ...En ecce qui transis sisteque gradum parumper ... (14 Verse mit Interlinearglossen).

    Literatur:
    Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 5486.
  • 217v: Lateinische Baumnamen, gelegentlich mit deutscher Entsprechung
  • 218r - 218v: Unbekannte Erzählung
    Cum ex vico vulgo Casale principis appellato provincie Campanie rex Puteolas ...
  • 218v - 219v: Littera transmissa per quandam dominam suo amasio.
    Quamvis satis mihi perspicuum sit, meas litteras a te flexas ...
  • 220r - 223r: Tractatus de eleganciis
    Lex prima. Appositum primum in oracione est, suppositum medium ... - ... ubiubi id est ubi.
  • 223r - 225v: Summa preceptorum ad partem composicionis pertinencium, que ad ordinem et collocacionem spectant
    Quod oracio se augeat, ut nobilior ...
    225v : ... in inimicicia autem non latet, ... etc.
  • 225v: Kalenderregeln
    Item quilibet mensis dumtaxat habet octo idus ...
  • 226r - 237v: Thema praedictorum praeceptorum
    Peticionis loci sunt quatuor, primus quidem ex honestate constat ... - ... facile existimabis. finis artis epistulandi poetarum feliciter
    Glossiert.
  • 238r: Gissen de Nasteden, Johannes: Ein Brief des Johannes Gissen de Nasteden an Petrus Luder. Erfurt, 2. Id. Apr. 1463.
    Darunter Properz II, 9, 1-4. 19 f.
  • 238v - 239v: Dicta Tullii
    Es schließen sich Sentenzen aus Cäsar, Terenz, Pythagoras und Cassiodor an.
  • 240r - 240v: leer.
  • 241r: Ovidius Naso, Publius; Vergilius Maro, Publius: Auszüge aus verschiedenen Werken
  • 241v: leer.
  • 242r - 254v: Dares <Phrygius>; Nepos, Cornelius: De excidio Troiae, per Cornelium Nepotem interpretatum
    242r: Brief des Nepos an Sallust. Nach der Inhaltsangabe kommt der, von den Editionen abweichende, Text.

    Literatur:
    Edition: F. Meister, Leipzig 1873.
  • 255r: Notizen
    Unbekannte dichterische Aufzeichnungen.
  • 255v: leer.
  • 256r - 276r: Cicero, Marcus Tullius: Sinonima Ciceronis
    Collegi ea, que pluribus modis dicuntur ... - ... conrupet.

    Literatur:
    Edition: GW 7031-7040. Ed. G.L. Mahne, Leyden 1850 u. 1851 [Fassung wurde nicht untersucht]. Literatur: Hauréau 7, Bl. 100. F. Jacobs - F.A. Ukert, Beiträge zur älteren Litteratur ... d. Hzgl. Öffentl. Bibliothek zu Gotha, Bd. 1, H. 1, Leipzig 1835, S. 225, Nr. 46.
  • 277r - 277v: leer.
  • 278r - 328v: Cicero, Marcus Tullius: Epistolae selectae
    Ad fam. II, 1. 2. 4. 6. 7. 9. 10.12-16. 18. 19. I, 3. 5. 5a. 5b. 6. 9, 1-3. 10. III, 1. 2. 5. 13. IV, 1. 5-12. 15. V, 3-7. VI, 5. 9.11. 4. 5. V, 8-10b. 12. 11. 13-19. II, 5. 8. 3. 11. VII, 6-8. 14. 15. 19 L. Claude Purser, Oxonii 1964. Mit Glossen.
  • 329r: leer.
  • 329v - 334r: Seneca, Lucius Annaeus <Philosophus>: Sententiae et argumenta tragoediarum L. Annaei Senecae.
  • 334v - 336v: leer.
  • 337r - 337v: Philologische Notizen
    Unbekannte philologische Aufzeichnungen.
  • 338r - 364v: Pseudo Pindarus <Thebanus>: Ilias latina
    Homerus. Der Kolophon lautet lediglich Homerus. Mit Glossen.

    Literatur:
    Edition: u.a. Poetae Latini minores, rec. A. Baehrens, Bd. 3, Leipzig 1881, S. 7-59. Literatur: A. Nathansky, Zur Ilias Latina, in: Wiener Studien 29 (1907), S. 280f. Walther, Initia carminum, Nr. 9580 und Nachtrag 2. Schaller, Nr. 8372.
  • 365r - 367r: leer.
  • 367v - 371r: De memoria artificiali secundum Parisienses
    Attendentes nonnulli Philosophie professores studio suspensi ...
    371r: ... denique caritatis augmentum ...

    Literatur:
    Literatur: Hauréau 7, Bl. 54. Thorndike-Kibre, Sp. 160. H. Hajdu, Mnemotechnisches Schrifttum, 1936.
  • 371v - 372r: Drei Lieder [Verse, Auszüge]
    Ad loca preciare te transfer ymagine rara... (15 Verse). Walther, Initia carminum, Nr. 370 a. Primum scire cupit fame dulcedine Clio... (9 Verse). Walther, Initia carminum, Nr. 14639. Clio gesta canens transactis tempora reddit (11 Verse über die Musen). Mit Glossen bzw. Kommentar.

    Literatur:
    Edition: Riese (vgl. 1v) Nr. 664. Literatur: Walther, Initia carminum, Nr. 2938 und Nachtrag 1 (mit Angabe weiterer Editionen).
  • 372v: leer.
  • 373r - 387r: Publicio, Jacopo: Ars memorativa
    Haud a re fore arbitror ... - ... nostri consequi valeant.
    Es folgt das griechische Alphabet. Reiche Glossierung.

    Literatur:
    Edition: Hain, Nachträge, Nr. 33. vgl. Goff, Nr. P. 1094f. Literatur: Thorndike-Kibre, Sp. 596 und 1158. H. Hajdu, Mnemotechnisches Schrifttum, 1936.
  • 378r: Eine Wortliste mit darübergeschriebenen Zahlen
    Die Überschrift ist leider größtenteils durch Mäusefraß verloren. De ludo Schachorum. Rocha miles ... Walther, Initia carminum, Nr. 16834.

Virtuelle Bibliothek Würzburg

Virtuelle Bibliothek  > Libri Sancti Kiliani Digital  > M.ch.q.2 - Philologische Sammelhandschrift  > Inhalt